Het is ‘not done’ om je in deze tijden nog uit te spreken over normen en waarden uit de jaren ’60. De tijd dat vrouwen zich nog in huis ophielden, achter het strijkijzer of wachtend op hun kinderen en manlief, met het liefst het hoofd voorovergebogen in het Margriet-kookboek. Eigenlijk was daar niet veel mis mee en begrijp me goed: ik doel hier op de duidelijke taakverdeling binnen het huishouden! Maar de eerste emancipatiegolf heeft de vrouw verzelfstandigd en de taken doen verdelen. Dat is goed. Naar nu blijkt is destijds een onomkeerbaar proces in gang gezet. Alleen, een ‘golf’ suggereert ook een teruggaande beweging, waarmee op den duur de vrouw haar plaats in de keuken weer zou gaan innemen. Blijkbaar laat niet alles zich als golfbeweging beschrijven. Om even bij de waan van de dag te blijven: emancipatie is dan ook geen Eurocrisis. Het definitieve karakter maakt de terugkeer van de vrouw naar het aanrecht ondenkbaar. In die relatie kun het herinvoeren van de Gulden eveneens uitsluiten. Ondanks die overtuiging werd ik afgelopen week even op het verkeerde been gezet.
Laten we eerlijk zijn: vrouwen hebben in de afgelopen 40 jaar terecht aangedrongen op een herverdeling van taken. Ik ben daar ook voor. Ik wil ook niet degene zijn die elke keer de hond moet uitlaten, de kliko aan de straat moet zetten en de gaatjes moet boren nadat ik een fietsband heb geplakt. … dacht ik ! Maar, vanuit het oogpunt van de vrouw is ‘het eenzijdig toeschuiven van taken’, ook ‘herverdelen’!
Ik plak nog dus steeds banden, boor gaatjes en zeem nu ondertussen ook nog de ramen, zuig stof en heb het vlees al aangebraden voordat ik de kinderen van school haal. Waar de schoen echter wringt is bij het inpakken van de vaatwasmachine, juist op die momenten waar werkzaamheden, die eerst bij haar lagen, nu ook tot mijn takenpakket behoren. Bij de boormachine ligt er nu nog steeds een duidelijke jaren ’60 relatie tussen ‘het boren’ en ‘de man’. Bij de vaatwasmachine leek het even alsof zij moeite hebben met het loslaten van die relatie, tussen ‘de afwas’ en ‘de vrouw’. Noem het ‘de wispelturigheid van de vrouwenemancipatie’.Vooropgesteld, dit is geen denigrerende vooronderstelling. Alhoewel ik mijn bevindingen niet louter empirisch zal noemen, bracht het volgende voorval mij wel aan het denken:
1: Al jaren ruim ik de vaatwasser in en met enige regelmaat wordt deze daarna nogmaals bezocht, maar dan door mijn vrouw om opnieuw ingedeeld te worden: “Nee”, krijg ik dan te horen, “pannen moeten in het onderste rek.” Er ontstond een discussie over het effectief reinigen van bepaalde vaat op nader gespecificeerde plekken. Parallel daaraan werd het structurele ruimtegebrek in de vaatwasmachine meegenomen, wat mij er juist toe had gebracht de kleine pannen op het bovenste rek te plaatsen. Geïrriteerd liet ik haar dan uiteindelijk haar gang gaan.
2: Afgelopen week kwam mijn moeder op visite en na de maaltijd probeerde zij, in mijn keuken, zonder enig overleg, op basis van de zelfde wijsheid de rekken van de vaatwasser opnieuw in te delen. Na enig gerommel met de pan faalde de poging, het bovenste rek liet zich niet meer volledig in de machine rollen wat het sluiten van de deur verhinderde. Ik heb haar vriendelijk verzocht even afstand te nemen zodat ik de kleine pan goed in het bovenste rek kon plaatsen, … de vaatwasmachinedeur sloot daarna probleemloos.
Ik meende in beide voorvallen twee vrouwen te zien die weer voorzichtig een blik wierpen op wat in de jaren ’60 al gesteld werd: in huisvlijt zit de kracht van de vrouw verborgen. Misschien is emancipatie dan toch een golfbeweging, dacht ik en is het de-emanciperen in gang gezet. Maar dat is/was niet het geval. Wat ik zag was een dochter die haar man haar inzichten wilde bijbrengen. Mijn moeder daarentegen stond het inpakken van de vaatwasser door een man niet toe en nam zonder overleg het heft in handen. Nieuwe waarden tegenover oude normen. En aangezien ik met die nieuwe waarden verder moet én wil, heb ik haar deelgenoot gemaakt van mijn inzichten. Resultaat: we hebben een compromis gesloten over het indelen van de vaatwasser, de pannen gaan in het onderste rek! Desnoods draaien we een tweede vaat.
Dat ik mij af en toe irriteer aan de herverdeling van taken mag duidelijk zijn, maar dat ik terugverlang naar oude tijden … geenszins. Voor mij is dat een gepasseerd station. Voor haar trouwens ook, die devaluatie zal ze zich niet over haar af laten roepen.
